22 Ekim 2009 Perşembe
SALATALIK VE DOMATES TURŞUSU
DOLMA BİBER TURŞUSU
KARIŞIK TURŞU
PANCAR TURŞUSU YAPIMI
1. Turşu yapımında orta irilikte kırmızı pancarlar kullanılır.
2. Pancarların yaprak ve kökleri kesilerek bol su ile yıkanır.
3. Kaynar suda kabukları yumuşayıncaya kadar haşlanır ve soğuk suya atılarak soğutulur.
4. Kabukları soyulduktan sonra dilimlenir.
5. Pancar dilimleri arasına soyulmuş sarımsak , defne, toz şeker, koku vermesi amacıyla karanfil konularak üzerine baskı uygulanır.
6. Turşunun renginin koyu mor kırmızı olabilmesi için salamuradaki sirke oranı %75 olmalı.
7. Kavanozların ağzı kapatıldıktan sonra 25-27 C sıcaklıkta bekletilmeli.
8. Turşunun yenebilir kıvama geldiğini tat, koku ve lezzetinin değişmesinden başka dilimler ile suyun renginin kendine has koyu mor kırmızı olması ile belli olur.
FASULYE TURŞUSU YAPIMI
1.Turşu yapımında geç tane tutan ve kalın etli, lifsiz çeşitler kullanılır.
2.Yıkanmış, sap kısımları ve kılçıkları ayıklanan fasulyeler kaynamakta olan suya atılır.
3.Çiğ yeşil renk kaybolup, iki parmak arsında sıkıldığında dış kabuk kolayca ayrılacak duruma gelince ve doku yumuşamaya başlayınca haşlama işlemine som verilir.
4.Fasulyeler soğutulur, sarımsak ve arzu edilen çeşitli baharatlar kullanılarak kaba doldurulur.
5.Üzerleri kapatılıp bastırıldıktan sonra % 5 salamura ilave edilir.
6.Fermentasyon süresi ve sıcaklığı patlıcan turşusu gibidir.
7.Bozulmalar da patlıcan turşusundaki gibidir.
PATLICAN TURŞUSU YAPIMI
1.Turşuluk patlıcan kısa, ince yapılı, körpe ve çekirdeksiz olmalıdır.Bozuk,yaralı, ezik ve çürük olmamalı,düzgün şekilli olmalı ve aşırı kıvrık olmamalı.
2.Patlıcanlar yıkandıktan sonra sap ve çanak yaprağı kalıntısı kesilir.
3.Kabukları soyulmadan iki yönden şişlenerek kaynamakta olan suyun içine atılır.
4.Haşlama işlemiyle patlıcanların rengi mordan açık kahverengiye, et rengi ise beyazdan kirli beje dönünceye kadar sürdürülür .İki parmak arasında sıkıldığında yumuşamış hissi veren ve bükülünce kırılgan yapısını kaybeden patlıcanlar soğumaya bırakılır, ve süzülmeye bırakılır.
5.Süzgeçli bir kaba yerleştirilen patlıcanların üzerine bir ağırlık konularak siyah ve acı suyun akması için 1 gün bekletilir.
6.Patlıcan turşusuna dolgu olarak, sarımsak, havuç, lahana, yeşil veya kırmızı biber(acı veya tatlı), maydanoz, domates, kereviz veya soğan kullanılabilir.
7.Bu malzemeler ince ince kıyıldıktan veya doğrandıktan sonra bir kap içerisinde karıştırılır. Haşlanmış patlıcan dilimleri arasına doldurulur. Maydanoz veya kereviz sapına sarıldıktan sonra kaplara dizilir.
8.Dolgu kullanılmayacaksa haşlanmış ve baskısı yapılmış patlıcanlar arasına maydanoz, sarımsak veya kereviz yaprağı, acı ve tatlı biber konarak fermentasyon kabına doldurulur.
9.% 4-5’lik salamura hazırlanarak üzerine ilave edilir.
10.Uygun fermentasyon sıcaklığı 20 C’dir.
11.3- 4 haftada fermentasyon tamamlanır.
12.Eğer tuz miktarı yüksek ve sıcaklık düşük tutulursa turşu oluşumu gecikir.
13.Bu süre zarfında yüzeyde oluşan zar temizlenmelidir.
SİRKELİ PATLICAN TURŞUSU
1.Yıkanan, sapları temizlenen ve karınları bıçakla yarılan patlıcanlar %2 lik kaynar tuzlu suda 2-3 dk süre ile haşlanır.
2.Yumuşadıktan sonra soğuk suya atılır.
3.Patlıcanların acı sularının giderilmesi için baskıda bir gece kalması yeterlidir.
Sarımsak, havuç, yeşil veya kırmızı biber(acı veya tatlı), maydanoz, lahana bunların hepsi ince kıyılarak tuzla ovulur. Patlıcanlara doldurulur.
4.Ağızlarına kapak olarak kırmızı biber konularak haşlanarak yumuşatılmış kereviz sapı ile sıkıca bağlanır.
5.Patlıcanlar kavanozlara aralarına dilimlenmiş limon, toz şeker, ve sivri biber konularak yerleştirildikten sonra %75 oranında sirke içeren salamura ilave edilir.
6.Bir gece bekletildikten sonra azalan turşu suyu tamamlandıktan sonra kavanozların kapağı sıkıca kapatılır.
25-27 C olan bir yerde bekletilir.
PATLICAN TURŞUSUNDA GÖRÜLEN BOZULMALAR VE NEDENLERİ:
Yumuşama:
*Fazla haşlama
*Yetersiz tuz miktarı
*Yüzeyde zar meydana gelmesi
*Salamuranın yetersiz olması
*Patlıcanların hava ile teması
Çürüme:
*Salamuranın azalarak yüzeyde zar oluşması
Sünme:
*Fermentasyonun yüksek sıcaklıklarda olması nedeniyle yapışkan madde salgılayan bakterilerin gelişmesi
Renk Bozuklukları:
*Hava ile temas
*Ortama demir iyonlarının bulaşması
LAHANA TURŞUSU YAPIMI
1. Gıda değeri bakımından beslenmemizde önemli bir yeri olan lahana M.Ö. 2000 yıllarında kültür üretimi yapılan tek sebzedir. M.Ö.2000 ev M.S. 450 yılları arasında hastalıklara karşı kullanılması önemini kanıtlamaktadır.
2. Turşuluk lahana sıkı kelle-baş yapan, orta veya geç olgunlaşan, ince damarlı, boş ağırlığı yaklaşık 2 kg, sağlam ve olgun olmalıdır.
3. Yeşil ve yeşile yakın yapraklar turşu yapımında kullanılmaz.
4. Temizlenen lahanalar en az dörde veya daha fazla parçalara bölünmeli.
5. Haşlama işlemi hem yumuşamaya hem de sünmeye neden olduğu için tercih edilmemelidir.
6. Lahana turşusuna tad ve koku kazandırmak amacıyla sarımsak, biber, defne, maydanoz ilave edilir.
7. Lahanalar kaplara yerleştirildikten sonra yeşil yapraklarla örtülmeli hava ile teması kesilmelidir.
8. % 5-7’lik salamura ile doldurulur. Tuzun az olması yumuşamaya, çok yüksek olması ince dokulu lahana yapraklarında tuz pişiğine neden olur.
9. Lahananın şeker miktarı yeterli olduğu için şeker ilavesi yapılmaz.
10. Fermentasyon sıcaklığı 18-20 C olup, 4-6 hafta sürer. Fermentasyon süresince tuz kontrolü yapılarak gerekiyorsa tuz ilavesi yapılır.
11. Olgunlaşan lahanalar, sarı-beyaz renk alır yaprakları esnekleşir.
Yumuşama:
*Düşük tuz konsantrasyonu
*Yüksek fermentasyon sıcaklığı
*Yüzeyde zar yapan mayaların gelişmesi
*Hava ile temas
Çürüme:
*Zar yapan mayalar
*Küf mantarları
*Salamuranın hatalı dolumu sırasında oluşan hava boşlukları
Sünme:
*Fermentasyon sıcaklığının yüksek olması
Kararma:
*Hava ile temas
*Yüksek tuz konsantrasyonu
*Ortamda demir iyonlarının varlığı
Pembeleşme:
*Lahan kıyımlarının kaba doldurulması sırasında hava boşluklarının kalması ve buralarda pembe veya kırmızı renk oluşturan mayaların gelişmesi
Kötü Koku:
*Fermentasyon sıcaklığının yüksek olması sonucunda Mikroorganizmaların gelişmesi sonucu ortaya çıkar
*Fermentasyonun tamamlanmadan kesilmesi
BİBER TURŞUSU YAPIMI
*Kehribar sarısı, hoş görünüşlü bir ürün elde edebilmek için rengi koyu olmayan, yeşil- sarı renkte acı veya tatlı ince uzun şekilli çeşitler seçilmelidir.
*Biberlerin düzgün yüzeyli, boğumsuz ve konik şekilli, etinin lifsiz ve yumuşak olmasına özen gösterilmeli
*Henüz körpe iken, çekirdekleri sertleşmeden hasat edilmelidir.
*Güneş yanığı, çürük veya haşere zararına uğramış olamalıdır.
*Salamuradaki tuz miktarını %5 düzeylerde tutulmalı
*Turşu fermentasyonu için uygun sıcaklık 20 C civarıdır.
DOMATES TURŞUSU YAPIMI
1. Turşuluk domatesler normal iriliğe ulaştıktan sonra ve yeşil renk beyazımsı sarıya dönüştüğünde veya hafif kızarma belirtileri başladığında, ancak dokuda henüz yumuşama olmadan hasat edilmelidir.
2. Aşırı ham domateslerin kullanılması turşunun renginin esmer-yeşil –mat, çekirdek evlerinin de koyu renkli, tadının da kekremsi olmasına neden olur.
3. Olgun domatesler kullanıldığında ise turşuda yumuşama hatta ezilme ve kabukta ayrılmalar meydana gelir.
4. Salamuradaki tuz miktarını %5 düzeylerde tutulması
5. Turşu fermentasyonu için uygun sıcaklık 20 C civarıdır.
6. Kaplara doldurulurken ezilmemeleri için özenli olmalı ve aşırı sıkıştırılmamalıdır.
Yumuşama:
*Aşırı olgun domates kullanımı
*Zar yapan maya gelişimi
*Yetersiz tuz kullanımı
*Aşırı doldurma
Renk Bozuklukları:
*Hava ile temas
*Aşırı ham domatesler kullanıldığında kirli esmer çekirdek evi koyu bir görünüm alır.
*Tuz konsantrasyonunun aşırı yüksek olması
Sünme:
*Zar yapan mayalar.
*Fermentasyon sıcaklığının yüksek olması
*Kışın donma sıcaklığında muhafaza edilmesi
Önlemleri:
Bozulmayı meydana getiren sebepleri ortadan kaldırmalı.
SALATALIK TURŞUSU YAPIMI
*Turşu yapımında kullanılacak salatalık sert yapılı, düz, muntazam şekilli ve çekirdek evi küçük, zedelenmemiş, yaklaşık 10cm’den daha küçük olmalıdır.
*Tam olumdan önce tümüyle yeşilken hasat edilmiş salatalık kullanılmalı. Erken hasat edilen salatalıklarla yapılan turşuda çiçek kısmı çevresinden başlayan yumuşama, geç hasat edilenlerle yapılanda şişme ve çekirdek evinde boşluklar oluşur.
*Turşuluk salatalık toplanırken salatalıkların sapları burularak toplanmalı, sapları tam kökünden kesilmemeli yarım santim boşluk bırakılmalıdır.
*Satın alınan salatalıkların ezik, çürük, buruşmuş ve küflü olanları ayrılarak iyice yıkanmalı ve yıkanan salatalıklarda solma ve buruşma olmadan süratle salamuraya konmalı.
*İri salatalıklar şişlenerek turşu oluşumu sırasında gaz toplanıp şişmesi önlenmeli.(ağaç veya paslanmaz çelik iğne kullanılmalı)
*Salamurada kullanılan tuz oranı %5-%15 olmalı. %5’in altında tuz kullanıldığında yumuşama ve bozulma görülür. Yapılan uygulamalarda en uygun tuz oranının % 5-8 olduğu görülmüştür.
*Turşu oluşumu aşamasında azalan tuz miktarı düzenli olarak tamamlanmalı, eğer bu işlem yapılmayacaksa tuz miktarı turşu kabının toplam hacmi üzerinden hesaplanmalı.
*Salamura kabına turşuya tat vermesi için dereotu, kereviz yaprağı, defne yaprağı, sarımsak, maydanoz ve hardal tohumları konabilir.
*Salatalıkları bozulmadan koruyacak miktarda asit oluşması için kaba % 1 oranında şeker ve aynı oranda sirke konması iyi sonuç vermektedir.
*Salamuraya konulan salatalıklar 2-6 haftada olgunlaşır, rengi sararır ve saydamlaşır iç kısmın rengi beyazdan zeytin yeşiline döner.
*Turşu fermentasyonu için uygun sıcaklık 20 C civarıdır.
*Turşu oluşumunu hızlandırmak amacıyla %2-3 oranında daha önce yapılmış olan iyi bir turşu suyu yada ekşi yoğurt konulabilir.
*Turşu oluşumu sırasında ve sonrasında salamuranın yüzeyinde zar oluşmaması amacıyla salamuranın havayla temasını önleyecek kapaklar kullanılmalı. Zar oluşursa temizlenmelidir.
Salatalık Turşusunda Görülen Bozulmalar:
-Yumuşama:
*Salamuradaki tuz miktarının düşük olması
*Turşu oluşumu aşamasında hava ile temas etmesi
*Yüzeye yakın kısımda yumuşama buradaki mayaların gelişimi ile ilgilidir.
Önlemler:
*Salamuradaki tuz miktarını %5 düzeylerde tutulması
*Salatalık çiçeğinin iyi temizlenerek turşu kurulması
*Salamura yüzeyinde zar oluşumunu önlemek veya sürekli zarı temizlemek, kap üzerinin plastik ile örtülmesi
-Şişme:
*Salamuradaki tuz miktarının yüksek olması
*Yüksek fermentasyon sıcaklığı
*Kavanozların aşırı doldurulması
*Hasadın tam olgunluk devresinde yapılması
*Salamuraya sirke ilavesi
Önlemler:
*Salatalıkların şişlenmesi
*Fermentasyon sıcaklığının yüksek tutulmaması
*Kabın aşırı doldurulmaması
*Olgunlaşmış salataların kullanılmaması
*Tuz konsantrasyonunun %5 düzeyinde tutulması
-Renk Bozuklukları:
*Hava ile temas
*Salamura suyunda demir ve bakır bulunması (Sebzelere tarımsal ilaçlardan demir ve bakır bileşiklerinin *bulaşması ve yıkama ile bunların giderilmemesi veya işlenmesi sırasında demir veya bakırdan alet kullanılması)
Önlemler:
*Salatalıkların iyi yıkanması
*Temiz kap kullanılması
*Hava ile teması önlemek
TURŞU YAPIMININ SIRLARI
Sebzeleri bol ve ucuz oldukları mevsimlerde turşu yaparak, taze olarak bekletilmeleri olanaksız mevsimlerde sofralarımızda bulunmalarını sağlarız.
Turşu nasıl oluşur: Sebzeler belirli miktarda tuz içeren salamura veya sebzenin kendi özsuyu içinde laktik asit bakterileri yardımı ile fermantasyona uğratılır.Oluşan asidin ve tuzun koruyucu etkisi ile uzun süreler bekletilebilen bu besinler “turşu” dur.
Turşunun Tarihi: Sebzelerin turşu yapılarak korunması ilk kez Asya’da Çinliler tarafından gerçekleştirilmiş. Çin imparatoru Çin Seddi’ni yaptırırken çalışanlara turşu yedirerek fermente sebzelerin serinletici ve besleyici özelliğinden faydalanmıştır.
Turşuyu Avrupa’ya ilk tanıtan ise Cengiz Han olmuş. Daha sonra Romalılar ve Yunanlılar için değerli besin ürünü haline gelmiştir.
Turşunun Yararları:
- Laktik asit fermentasyonuyla elde edilen turşular, kalın bağırsak başta olmak üzere insanlarda sağlığı koruyucu etkiye sahiptirler. Turşu ile birlikte canlı laktik asit bakteri hücrelerinin de tüketilmesi nedeniyle bu olumlu etkinin daha da arttığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır .
- Laktik asit bakterilerinin bağışıklık sistemini güçlendirdiği, immunoglobulin A ve gama interferon üretimini desteklediği bildirilmiştir. Bu durum insan vücudunun patojenlere karşı direncini ve laktik asit bakterilerinin antitümör aktivitesini arttırmaktadır.
- Fermente sebzeler, vitamin ve minerallerin önemli bir kaynağıdır. Fermentasyon sırasında oluşan karbondioksit, askorbik asidin ve sebzelerin doğal renginin korunması için uygun koşulları sağlamaktadır.
- Fermentasyonla oluşan laktik asit, midedeki asit seviyesini düzenlemenin yanı sıra, protein ve demirin özümlenmesinde etkili olmaktadır. Ayrıca, kanser tedavisine yardımcı olması amacıyla laktik asidin düzenli olarak tüketimi bazı araştırmacılar tarafından önerilmektedir.
- Laktik asit fermentasyonu ile demir emilimi arasındaki ilişkiyi inceleyen bir araştırmanın sonucuna göre; taze sebzelerle kıyaslandığında sebzelerin laktik asit fermentasyonuna uğratıldıktan sonra tüketilmesi durumunda demir emiliminin belirgin şekilde arttığı belirlenmiştir.
- Düzenli olarak turşu tüketimi ile astım, cilt problemleri ve çocuklarda görülen bağışıklık sistemi sorunları arasında ters bir ilişki olduğunu öne süren araştırmalar mevcuttur.
- Öte yandan, kalp hastalarında, kan basıncının yüksek olduğu durumlarda ve ödem gibi bozukluklarda tuz tüketiminin azaltılması gerekmektedir. Sağlıklı kişilerin de bu hastalıklardan korunmak için fazla tuzlu yemekten kaçınması önerilmektedir. Turşu, yüksek tuz içeriği nedeniyle özellikle kalp ve tansiyon hastaları için kaçınılması gereken bir gıdadır. Ancak günümüzde uygulanmaya başlayan düşük tuzlu turşu üretimi, tüketicilerin geleneksel fermente bir gıda olan turşunun yukarıda açıklanan yararlarından yoksun kalmamasına olanak sağlayabilir .
Kaynak:(Bazı Geleneksel Fermente Gıdalarımız ve Sağlık Üzerindeki Etkileri Canan Ece Tamer, Bilge Karaman, Neslihan Aydoğan, Ö. Utku Çopur Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü. Bursa)
TURŞU YAPIMINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR: - Turşu yapımında kullanılacak sular fazla klor içermemeli, sert olmamalı.
- Kullanılacak kaplar asitten etkilenmemeli. Bunlar; cam, paslanmaz çelik, çeşitli plastikler ve ağaç olabilir.
- Demir ve bakır iyonu verecek kaplar kullanılmamalı. Demir ve bakır iyonu turşunun kararmasına neden olur.(Örneğin; lakları sıyrılan teneke kutular)
- Kullanılan kapların temiz olmasına dikkat edilmeli.
- Turşu hava almamalı.
- SALATALIK TURŞUSU
- DOMATES TURŞUSU
- BİBER TURŞUSU
- LAHANA TURŞUSU
- PATLICAN TURŞUSU
- FASULYE TURŞUSU
- PANCAR TURŞUSU
- KARIŞIK TURŞU TARİFİ
- DOMATESLİ ACI BİBER TURŞUSU TARİFİ
- DOLMA BİBER TURŞUSU TARİFİ
- DOMATES & SALATALIK TURŞUSU TARİFİ
- PRATİK PANCAR TURŞUSU TARİFİ
SÜTLÜ İRMİK TATLISI
Yeni tatları denerken, klasik tatları da unutmamak gerekir. Sütlü irmik tatlısı çok eski yıllardan beri yapılan bir tatlı. Hafif ve yapımını...
-
Bu sorunun cevabını yanıtlamak için öncelikle kısaca vitaminleri tanımalıyız. Vitaminler, yaşam için gerekli binlerce kimyasal işlemin aracı...
-
Sizlere ilk olarak soğuk kış günlerinde besin değeri yönünden zengin, insan metabolizması üzerinde oldukça faydalı, geleneksel bir içeceğimi...